Kaszuby to region niedaleko Gdańska, na terenie Pomorza Gdańskiego. Cechuje się oryginalną kulturą, wieloletnią tradycją i charakterystycznym językiem – kaszubski jest od 2005 roku uznawany za język regionalny.

Kaszuby – zajmują część Pomorza Gdańskiego, to region unikatowej architektury, muzyki ludowej i wzornictwa. Mieszczą się niedaleko Gdańska, na północy Polski, ciągną się od Brus i Konarzyn po Trójmiasto, aż do Helu. Stanowią region odrębny etnicznie, a jego mieszkańcy są potomkami rdzennych Słowian, z czym wiąże się wiele ważnych dla nich tradycji. Przybliżmy historię Kaszub.

Historia Kaszub – średniowiecze

Przyjmuje się, że nazwa Kaszuby ukształtowała się podczas wędrówek ludów (VI-VIII w.) i określała plemiona południowobałtyckie. Kaszubi przybyli w połowie I tysiąclecia na tereny między dolną Wisłą i dolną Odrą. Do X w. żyło tu kilkanaście wspólnot. Pod koniec pierwszego tysiąclecia w ojczyźnie Kaszubów powstawały trzy ośrodki polityczne – Gdańsk, Kołobrzeg oraz Szczecin, a centrum zachodniopomorskich Kaszub był właśnie Szczecin. Po śmierci Bolesława Krzywoustego książęta pomorscy odrywali się od polskiego princepsa, a w 1140 roku powstało biskupstwo w Wolinie. Wkrótce na Pomorzu Zachodnim doszło do podziału księstwa – w części kaszubskiej rządził Bogusław I, który zjednoczył księstwo zachodniopomorskie.

Kilka lat potem nastał początek panowania duńskiego nad Pomorzem Zachodnim, a Pomorze Zachodnie rozpadło się na dwa księstwa – szczecińskie i wołogoskie. Nazwę etniczną „Kaszuby” wprowadzili dominikanie i franciszkanie. Pierwszy raz wystąpiła w bulli papieża Grzegorza IX z 1238 roku. Barnim III (1320-1368) tytułuje się jako dux Cassuborum, czyli „książę Kaszubów”. Nazwę tę wtedy przypisywano do Pomorza Zachodniego. Kaszubskie księstwa Pomorza nigdy nie były jednym państwem. Księstwa wschodnie ulegały polszczyźnie, a zachodnie były pod wpływem kultury niemieckiej.

Najwybitniejszym księciem pomorskim był Bogusław X Wielki z dynastii Gryfitów – zjednoczył on w 1478 roku Pomorze Zachodnie. Wkrótce Niemcy podporządkowywali ludność kaszubską, dla której wiązało się to z lepszą jakością życia. Jednak kaszubczyzna umierała, a Kaszubi byli dyskryminowani.

READ  Historia Kartuz w pigułce

W 1924 roku na Pomorzu Wschodnim przejął władzę Przemysł II, co było równoznaczne ze zjednoczeniem Pomorza Gdańskiego i Wielkopolski. Jednak po 1296 roku Pomorze zostało w latach zajęte przez Krzyżaków aż na ponad 150 lat – doszło też do petryfikacji kaszubszczyzny na wsi. Kaszubska społeczność nie zyskała tym samym języka ponadplemiennego ani podstaw narodowości.

Fot. Poconaco, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons