Pomorze to piękna kraina, na terenie której jest mnóstwo wspaniałych miejsc wartych odwiedzenia. O każdej porze roku malownicze, latem lśniące w słońcu, zimą przykryte śniegiem, wiosną bijące życiem roślin a jesienią licznymi kolorami.
CHARZYKOWY
Miejscowość położona ok. 7 km od Chojnic, wypoczynkowa, na pd. – wsch. brzegu Jeziora Charzykowskiego. Charzykowy są kolebką polskiego żeglarstwa i od wielu lat ośrodkiem sportów wodnych. Mieszczą się tu kluby żeglarskie(Chojnicki Klub Żeglarski), stanice wodne, domy wczasowe, kwatery prywatne, pola namiotowe, kino „Letnie” (sezonowe), (ul Turystyczna). Latem można uprawiać sporty wodne, a zimą sporty bojerowe. Znajduje się tu siedziba władz Parku Narodowego Bory Tucholskie, Zaborskiego Parku Krajobrazowego, kościół, szkoła, poczta, wiele miejsc gastronomicznych. Z Chojnic można dojechać komunikacją miejską.
BABILON
Miejscowość położona przy jeziorach Duże i Małe Łowne (lub Babilońskie), przy drodze wojewódzkiej Chojnice-Bytów. Na poczatku XIX w. istniała tu karczma, w czasie II wojny światowej mieściła się tutaj strażnica graniczna, a później osada leśna. Obecnie wspaniałe miejsce wypoczynku.
BACHORZE
Miejscowość wypoczynkowa położona nad jeziorem Charzykowskim, znajdują się w niej ośrodki wypoczynkowe, miejsca namiotowe. Sama nazwa wywodzi się od bachorza co oznaczało moczary, bagna. Dawne nazwy Bachorz, Bachhorst, Forstgutbezrik, Bachorzene, Bachórz. Po raz pierwszy nazwa pojawiła się w 1772 r. jako Bachors. W centrum wsi w 1977 r. postawiono krzyż drewniany z nacięciami na ramionach i wykonaną z blachy figurą Chrystusa. Figura ta została przeniesiona z poprzedniego krzyża, postawionego w 1811 r. przez legionistów polskich, bowiem przez tę miejscowość wiodła droga armii napoleońskiej udającej się na Moskwę.
CHOCIŃSKI MŁYN
Położony na trasie Swornegacie – Konarzyny. Przepięknie położona miejscowość nad Chociną. Znajdują się tu niszczejące resztki zabytkowego tartaku z XIX wieku z wielkim drewnianym kołem młyńskim, który bywał w przeszłości natchnieniem dla wielu artystów. Dla wielu odwiedzających jest to miejsce zadumy nad uciekającym czasem. Znajduje się tu leśniczówka zbudowana w XIX w. Posiada cechy klasycystyczne, z cegły, parterowa, prostokątna, dwutraktowa, elewacja dziewięcioosiowa, dach kryty etenitem. W przeszłości była tu leśniczówka, obecnie przejęta przez PNBT
CZARTOŁOMIE
miejscowość położona w kierunku południowym od Chojnic. Znajduje się w niej odrestaurowany zabytkowy pałac i park podworski.
BRUSY
– położone na trasie Chojnice-Kościerzyna. Jest to przepiękne miasteczko z secesyjnymi budynkami i dużym murowanym kościołem, szkołami ponadgimnazjalnymi. Po raz pierwszy nazwa Brusy pojawiła się w dokumentach w 1324 r. Historycy sądzą, że Brusy już wcześniej były centralnym grodem Ziemi Zaborskiej. Po wykupieniu przez Krzyżaków Kosobud i przeniesieniu tam na blisko 400 lat siedziby administratora ziemi zaborskiej, miejscowość stała się podległą Kosobudom. Ale nadal Brusy były największym ośrodkiem handlowym na Zaborach. W związku z wybudowaniem drogi Kościerzyna – Chojnice w drugiej połowie XIX wieku wieś się rozwijała. Miała swoje wzloty i upadki w rozwoju ale od 1988 roku, kiedy to otrzymała prawa miejskie stale się rozwija. Prężnie rozwija się tu amatorski ruch kulturalny. Działa Młodzieżowy Dom Kultury, w którym rozwijają swe talenty członkowie zespołów regionalnych, kultywujących kaszubską muzykę i taniec m.in. Kaszubski Zespół Folklorystyczny „Krebane”. Co roku odbywa się tu Międzynarodwy Festiwal Folkloru. Stąd blisko do licznych mniejszych miejscowości wypoczynkowych. Niegdyś Brusy słynęły z państwowego zakładu przetwórstwa runa leśnego „Las Brusy”. Obecnie tradycję tę kontynuują zakłady prywatne. Historia miasteczka jest bogata, została utrwalona w postaci monografii. Obecnie powstaje nowa jej wersja.
BRUSY JAGLIE
Oddalone o 2 km od Brus. Warto odwiedzić tu pracownię artysty ludowego Józefa Chełmowskiego, który rzeźbi, maluje, zbiera starocie. Artysta odwiedzających zaskakuje rozległością swoich zainteresowań i własnym swoistym spojrzeniem na świat. W pobliżu jego domostwa wybudowano Chatę Kaszubską, w której odbywają się liczne imprezy o charakterze regionalnym.
CZERNICA
To wieś leżąca po obu stronach szosy Męcikał – Laska, była osada młyńska i leśna nad strugą Czernicki Rów. Znajdują się tu ośrodki wypoczynkowe. W 1998 roku powstała kapliczka, która upamiętnia udział papieża Jana Pawła II w spływach kajakowych rzeką Brdą w 1953 i 1966 r. Znajduje się tu murowany czynny młyn z początku XX w., którego lokalizacja została odnotowana już w 1648r. Po przeciwnej stronie drogi znajduje się zabudowa drewniana w postaci domu mieszkalnego i budynków gospodarczych z II polowy XIX w. Przy zjeździe z drogi asfaltowej do leśniczówki znajduje się podniszczony i nieczynny piec chlebowy.
CZYCZKOWY
Jako wieś włościańska istniała już w okresie panowania książąt pomorskich. W 1354 roku Zygfryd von Garlichskein ulokował wieś na prawie chełmińskim. Przy wjeździe do wsi stoi odnowiona figura Chrystusa Króla. We wsi zachowały się drewniane chaty z XIX wieku, które powoli giną. Funkcjonuje tu szkoła podstawowa, wiejski dom kultury, działają zespoły teatralne, zespoły regionalne kultywujące muzykę kaszubską, prężnie działa stowarzyszenie działające na rzecz rozwoju wsi.
DRZEWICZ
Mała miejscowość położona pomiędzy jeziorem Łąckim a Dybrzkiem. Znajdują się tu ośrodki wypoczynkowe oraz pole biwakowe.
FUNKA
Położona nad brzegiem Jeziora Charzykowskiego. Znajduje się tu zbudowany w 1936 r. Harcerski Ośrodek Wodny – w chwili obecnej jest to Harcerskie Centrum Edukacji Ekologicznej. Ośrodek został wybudowany na gruntach darowanych przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego. Ponadto są tu ośrodki wypoczynkowe.
JARCEWO
Znajduje się na północ od Chojnic. Miejscowość urzeka aleją dębową oraz folwarkiem powstałym w końcu XIX wieku, kiedy właścicielem Jarcewa była rodzina Kreischów.
KASZUBA
Wieś położona 3 km od Leśna. Znajduje się tutaj dworek rodzinny Kossak-Główczewskich. Został wybudowany w roku 1912. W chwili obecnej dworek jest własnością Administracji Lasów Państwowych. Potomek rodziny Główczewskich – Bronisław na początku XX w. dał się poznać jako propagator idei nowoczesnego rolnictwa. Był członkiem Towarzystwa Kupieckiego w Brusach. We wsi, nad rzeką Zbrzycą znajduje się młyn ( z data pierwszej lokalizacji z 1570r. jako młyn królewski).
KLOSNOWO
Mała wieś oddalona 7 km od Chojnic. Założona na początku XIX w. jako osada leśna. Znajduje się tutaj zabytkowa, największa w Polsce, funkcjonująca wyłuszczarnia nasion z 1913 roku oraz skupisko 181 sosen uznanych za pomniki przyrody.
KONARZYNY
Położone przy trasie Chojnice-Bytów. Niegdyś hodowano tu konie dla książęcej drużyny i stąd ta nazwa (kaniary). Pierwsze pisemne wzmianki pojawiają się już w 1275 roku. Znajduje się tu zabytkowy kościół z 1731 roku z barokowym wyposażeniem. Na cmentarzu przykościelnym rośnie 600 letni dąb pomnik przyrody. W pobliżu kościoła zachowała się jedna z nielicznych kaszubskich drewnianych chat z połowy XIXw.
KOPERNICA
To niewielka osada z leśniczówką. W końcu XVIII w. istniała tutaj osada młyńska z młynem zbożowym i tartakiem wodnym. W lesie w pobliżu leśniczówki znajduje się cmentarz ewangelicki z XIX w., a w odległości 1 km na zachód od osady cmentarz katolicki z początku XX w.
KOSOBUDY
Miejscowość leżąca na południowy wschód od Brus, przy trasie do Czerska, oddalona od miasta Brusy o 3 km. Liczba mieszkańców – około 1000. Lokację wsi datuje się na 1324 r. Posiada ciekawą historię. Funkcjonuje tu szkoła podstawowa, kościół.
KRUSZYN
Wieś usytuowana na południowym brzegu J. Kruszyńskiego (dawna nazwa Peplińskie) przy drodze z Windorpia do Zapcenia. Wokół przepiękne krajobrazy. W wsi znajduje się zespół zabudowań szkolnych z początku XX w.
KROJANTY
Położone w niedalekiej odległości od Chojnic. Jest to też miejsce bitwy między polską kawalerią a niemiecką dywizją pancerną 1.09.1939 roku; XIX-wieczny dwór i kościół z roku 1892. W Krojantach znajduje się także zabytkowy odrestaurowany współcześnie dwór mieszczący obecnie prywatną Klinikę Rehabilitacyjną, która zdobyła tytuł „Hit Pomorza 2004 r. „za pakiet usług w zakresie nieoperacyjnego leczenia bólów głowy oraz chorób kręgosłupa, narządów ruchu.
LASKA
To nieduża wieś położona na uboczu większych skupisk ludzkich. Wokół przepiękne jeziora, a także dwa rezerwaty przyrody „Jezioro Laska” i „Jezioro Nawionek”. Przez wieś przepływa rzeka Zbrzyca. W pobliżu płyną również dwie inne rzeczki – Kulawa (na wschód od wsi) – rezerwat przyrody oraz Kłonecznica (po zachodniej stronie). Oko przyciągają dwie zagrody: dawna siedziba nadleśnictwa z budynkami gospodarczymi oraz duży dom mieszkalny, murowany, otynkowany i budynek gospodarczy w północno – wschodniej cześci wsi. Dotrzeć można tu PKS-em.
LEŚNO
Wieś, znajduje się 9 km od Brus. Jej historia sięga r. 1354, kiedy to po raz pierwszy pojawia się nazwa. Położona między dwoma jeziorami. Znajduje się tu najstarszy na Pomorzu Gdańskim kościół drewniany z 1650 roku (obecna zasadnicza bryła kościoła powstała po jego przebudowie w 1710r.), kryty gontem, ufundowany przez królową Marię Ludwikę Gonzage. Wnętrze upiększają dobrze zachowane barokowe ołtarze z XVII i XVIII wieku. Uroku dodaje spiczasta drewniana dzwonnica, z izbicą, która jest najwyższą w Polsce budowlą drewnianą (wys. 32m.). Archeolodzy z Uniwersytetu Łódzkiego odkryli tu znaleziska z zamierzchłych czasów w postaci kurhanów z grobowcem księżniczki gockiej, groby skrzynkowe, kręgi i wieńce kamienne z początku n.e., które uzupełniają walory turystyczne tej wsi. Przeprowadzone prace archeologiczne pozwalają przypuszczać, że prawdopodobnie istniało tu grodzisko wczesnośredniowieczne ( XIII w.) w miejscu gdzie dzisiaj stoi dworek rodziny Sikorskich (poczta, przedszkole).
MAŁE SWORNEGACIE
Wieś położona pomiędzy jeziorem Charzykowskim oraz Długim i Karsińskim. Znajdują się tu ośrodki wypoczynkowe, prywatne domki letniskowe.
MĘCIKAŁ – FOJUTOWO
Wieś na trasie Chojnice – Kościerzyna. Na terenie wsi odkryto ślady osadnictwa z epoki kamienia. Powstała w miejscu średniowiecznej karczmy, położonej przy rzecznym brodzie. W odległym o osiem kilometrów od Męcikała Mylofie znajduje się jedyna w kraju zapora z przepustem wodnym w formie schodów, spiętrzająca wody Brdy. Tu bierze początek malowniczy Wielki Kanał Brdy, wybudowany w latach 1842 – 1847. Jest to zabytek sztuki budowlanej i hydrotechnicznej . Powstał w celu nawadniania łąk. Wielki Kanał Brdy prowadzi przez XIX wieczny akwedukt w Fojutowie liczący 75 metrów długości. Akwedukt został zbudowany nad krzyżującymi się z Wielkim Kanałem Brdy a płynącymi 6 metrów poniżej wodami Czerskiej Strugi.
ORLIK
W miejscowości tej warto zwrócić uwagę na monumentalną i ciekawą pod względem architektonicznym bryłę klasztoru sióstr franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej z początku XX wieku.
PRZYMUSZEWO
Wieś położona na trasie Leśno-Sominy. Specyficznego charakteru wsi nadaje dwór wiejski (obecnie siedziba Nadleśnictwa Przymuszewo), budynek szkoły z pocz. XX w. W roku 1904 urodziła się tu Anna Łajming – autorka opowiadań i wspomnień pisząca w języku polskim i kaszubskim (zm. 2003r.).
ROLBIK
Wieś wtopiona w przepiękny krajobraz leśny. Urodził się tu w roku 1929 znany publicysta i poeta Stanisław Pestka, pseudonim Jan Zbrzyca. W pobliżu przepływa malownicza rzeka Zbrzyca.
SKOSZEWO
Wieś na północno – zachodnim brzegu jeziora Somińskiego. W latach 20 XX w. biegła tędy granica polsko – niemiecka. Obejrzeć można kilka starych domów i ciekawy budynek leśniczówki.
SWORNEGACIE
Wieś kaszubska położona pomiędzy dwoma jeziorami Karsińskim i Witoczno, które łączy odcinek rzeki Brdy. Obecnie wieś ma charakter miejscowości turystyczno – wypoczynkowej, znajdują się tu ośrodki wczasowe, kwatery prywatne, kwatery agroturystyczne. W XIII wieku istniał tu klasztor Augustianów, obecnie kościół neobarokowy św. Barbary, strzeżone kąpielisko, amfiteatr przy plaży, Kaszubski Dom Rękodzieła Ludowego, wypożyczalnie sprzętu sportowego, punkt medyczny, sklepy spożywcze, poczta, restauracja, puby.
WIDNO
Niewielka miejscowość, w której funkcjonuje starosłowiański piec chlebowy. Na przełomie lipca i sierpnia odbywa się tu festyn i wtedy można spróbować chleba i bułeczek wypiekanych zgodnie z lokalną tradycją.
WIELE
Wieś w chwili obecnej znajduje się w powiecie kościerskim, w gminie Karsin ale kto chce zakosztować kaszybszczyzny winien ją odwiedzić. Jedna z najpopularniejszych miejscowości wypoczynkowych na Pomorzu Gdańskim. Z Chojnic w ciągu tygodnia bezpośrednia komunikacja autobusowa, w weekendy z przesiadkami .
Dwa jeziora: Wielewskie i Ciepłe rozdzielone szerokim pasem ziemi. We wsi funkcjonuje neobarokowy kościół z 1906 r pod wezwaniem św. Mikołaja, zbudowany na miejscu dawnego, XVII wiecznego. Na wzgórzach otaczających jezioro Wielewskie znajduje się pięknie położona Kalwaria Wielewska, założona w latach 1915 – 1927. Nad jeziorem Wielewskim znajdują się ośrodki wypoczynkowe Stoczni Gdynia i Elmoru. We wsi odbywają się Turnieje Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia, spotkania z okazji Międzynarodowego Festiwalu Folkloru. Miejsce urodzin kaszubskich działaczy: Hieronima Derdowskiego, oraz Tomasza i Wincentego Rogalów.
WIELKIE CHEŁMY
W latach 1852-53 rodzina Sikorskich zbudowała tu dworek. Na początku XX został on rozbudowany, a w 1945r. rozparcelowany, prze wiele lat służył za mieszkanie dla okolicznej ludności. Obecnie w dworku mieści się szkoła podstawowa, której w roku 1999 nadano imię Stanisława Sikorskiego, pierwszego starosty powiatu chojnickiego II Rzeczypospolitej. Wokół dworku rozciągał się park z licznymi pomnikami przyrody. Gościł tu prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski, ponadto profesor Kazimierz Nitsch, kompozytor Feliks Nowowiejski oraz generał Józef Haller i Roman Dmowski.
WYSOKA ZABORSKA
Jest to wieś z przepięknymi drewnianymi chatami. Na terenie zagród rosną piękne, duże drzewa. Przed wjazdem do wsi znajduje się polna kapliczka z 1900 roku otoczona brzozami. Wioska jest położona w niewielkiej dolinie – korycie rzeki Młosienicy.